Brief namingowy. Instrukcja jak go wypełnić.

Pora wziąć na warsztat tematykę przygotowania się pod proces namingowy. Niewątpliwie idealnym pomocnikiem jest tutaj brief namingowy. Oczywiście słowo brief z reguły, najczęściej pojawia się przy kampaniach reklamowych, promocyjnych, PR-wych, digitalowych. Jego siostrzana wersja – brief kreatywny, brief projektowy – odnosi się do projektów brandingu (i również rebrandingu). Jest również brief strategiczny prosto z mostu nadający kierunek działań nad strategią marką. Skoro tych „briefów” jest aż tyle, czy jest sens „bawienia” się w tworzenie kolejnego papierka? Czy w ogóle potrzebny jest brief namingowy?
Zanim udzielę odpowiedzi zapraszam do przeczytania poniższego rozdziału.

Czym jest brief

Mam nadzieję, że profesor Jerzy Bralczyk i wydawnictwo Prószyński Media oraz Wydawnictwo Agora nie będę mieli mi za złe za udostępnienie fragmentu wyjaśnienia słowa Brief (strona 331) z arcyciekawej książki „1000 słów”.

„… Ciekawe, że brief odnosi się także do papieskiego brewer, czyli urzędowego dokumentu w sprawach mniejszej wagi: łacińskie słowo brewe odnosiło się do krótkiego pisma, przy czym nazywana była tu tylko krótkość.
Dziś brief pojawia się w polszczyźnie tylko w kontekście kampanijnym i nie przeszkadza to, że dla wielu starszych Polaków brzmi tu jeszcze niemiecki Brief, czyli ‘list’, dawniej też zapożyczany i obecny choćby w dawnym bryftryggierze, czyli ‘listonoszu’.

Źródło: Jerzy Bralczyk „1000 słów”, Prószyński Media Wydawnictwo Agora, 2017 r.

Profesor Bralczyk pisze prawdę wskazując brief jako „produkt” kampanijny. Brief jest podstawą jakichkolwiek działań kreatywnych. To cenny i bardzo przydatny dokument dla obu stron. Dla zleceniodawcy oraz dla wykonawcy. Jest zwięzłym podsumowaniem wytycznych, do których w każdym momencie i na każdym etapie projektu można wrócić.

Zastosowanie briefu celnie puentuje Bartek Kotowicz współautor Przewodnika Brandingowego.

„… jednak są sytuacje, w których brief ze względu na swoje atuty – niski koszt przygotowania, szybkość pozyskania informacji, zrozumiałość – jest po prostu świetnym narzędziem umożliwiającym rozpoczęcie prac.
…. Brief nie zastąpi rozmowy, ale może być elementem prowokującym konkretne działania, służącym choćby do wstępnej wyceny. Jak sama nazwa wskazuje, musi być krótki i treściwy, bo ma pomóc wykonawcy w szybkim zorientowaniu się w twojej sytuacji.”

Dlaczego wspominam słowa Bartka Kotowicza? Drugi rozdział Przewodnika Brandingowego komplementarnie omawia przygotowanie procesu brandingowego z punktu widzenia Ciebie – zleceniodawcy. W tym rozdziale znajdziesz praktyczne i przydatne wskazówki nie tylko o tym, jak przygotować brief kreatywny, również jak przygotować się do wyzwania jakim jest branding lub rebranding marki.

Na stronie 36-tej Przewodnika Brandingowego czeka Cię niespodzianka Wzór briefa wstępnego zawierający 16-ście pytań/zagadnień. Jak Bartek napisał „problem z wieloma szablonami polega na tym, że są naszpikowane marketingowym żargonem i wieloznacznymi pojęciami. Najgorsze, co możesz zrobić, to wypełniać taki formularz po omacku.”
Z pełną świadomością rekomenduję Ci skorzystanie z tego wzoru – pracowało nad nim dziesięciu ekspertów od brandingu (w tym również i ja).
Spytasz się jak wykorzystać wzór briefu wstępnego? Wystarczy pobrać „PRZEWODNIK BRANDINGOWY. Jak całościowo tworzyć i zmieniać marki” ze strony brandingowy.pl (link).

Przewodnik Brandingowy. Jak całościowo tworzyć i zmieniać marki

Przewodnik Brandingowy stworzony przez dziecięciu ekspertów, dopasowany do realiów polskiego rynku. Przekazuje wiedzę jak tworzyć i zmieniać marki całościowo.

Jak stworzyć brief namingowy

Czas na konkrety. Przyjąłem zasadę, aby brief namingowy nie zmuszał zleceniodawcy do żmudnego wypisywania po kolei wszystkich informacji dotyczących projektu namingowego. Owszem to co napisane jest na zawsze dane, więc opłaca się zdobyć jak najwięcej informacji o „tym czymś” co ma zostać nazwane. Znając jednak nasz gospodarczy grajdołek oraz panujące życie w niedoczasie przyjmuję założenie, że zmuszanie zleceniodawcy, brand managera, zespołu projektowego itp. do wypełnienia briefu namingowego staje z reguły przymusem, a nie czystą przyjemnością.
Przygotowałem zatem brief namingowy dosłownie na jednej kartce. Raptem 10 zagadnień. Tyle wystarczy, aby zebrać niezbędne minimum wiedzy do rozpoczęcia prac analitycznych i kreatywnych nad stworzeniem nazwy.

Brief podzielony jest na cztery obszary tematyczne:

  1. Kontekst (pytania 1-4)
  2. Technikalia (pytania 5, 7, 8)
  3. Konkurencja (pytanie 6)
  4. Finalizacja (pytania 9 i 10)

Taki podział ma sens i w tej chwili wyjaśnię Ci na konkretnych przykładach, dlaczego właśnie uważam brief namingowy w takiej postaci za wystarczający do rozpoczęcia projektu wymyślenia nowej nazwy.

Jak wypełnić brief namingowy?

Myliłby się kto, że wypełnienie briefu jest dziecinnie proste. Nawet ja miewam z tym problem. O ile Kontekst projektu wynika z namacalnych danych biznesowych, przyjętych założeń modelu biznesowego, sporządzonej strategii marki, o tyle Technikalia są jak nie wróżeniem z fusów to próbą narzucenia stylu, który jest loterią – albo sprawdzi się w pracach kreatywnych albo zostanie zmodyfikowany.
Kończę już ten wstęp i zapraszam Cię do przejrzenia briefu namingowego w praktyce (PS. Na samym końcu znajdziesz plik do pobrania).

1. Kontekst projektu. Tło projektu

„Jesteśmy małą firmą rodzinną. Nigdy nie będziemy dysponowali dużym budżetem marketingowym, dlatego korzystnie, gdyby sama nazwa nawiązywała do naszych wartości. Nie mamy celu ani budżetu na promowanie abstrakcyjnego hasła.”

„Tworzymy platformę handlową. Będzie to miejsce, w którym kupujący szybko i przyjemnie spotkają̨ zaufanych sprzedawców z wyselekcjonowaną ofertą w kategoriach produktowych: dom, ogród, dziecko, moda, pielęgnacja i zdrowie, elektronika, sport, rozrywka.”

„Obecna nazwa firmy musi być zmieniona, ze względu na zmianę stosunków własnościowych.  Firma matka nie będzie już współwłaścicielem naszej firmy.”

2. Charakterystyka firmy, produktu, usługi, marki. Benefity i RTBs. Wartości marki

„Mamy ambicję urosnąć do marki większej niż najbliższa konkurencja. Dla nas wzorcem do wyznaczenia kierunku rozwoju jest marka ABCD, ale nie oznacza to że chcemy być identyczni.
Chcemy pokazać że w Polsce też może powstać sklep, który będzie znany w środowisku beauty i nie będzie tak, że dobre marki wywodzą się tylko z Europy Zachodniej.”

„Za marką stoi doradca, który świadczy usługi dopasowane do potrzeb klienta, a nie sprzedaje (dbając o prowizję dla siebie). Nowością jest to, że doradcy będą rozliczani ze stopnia zadowolenia klienta, a nie z ilości sprzedanych produktów i usług.
Naszą przewagą będzie transparentność za wszelką cenę.”

„Wartości marki:
• dbałość o środowisko i zdrowie,
• odpowiedzialność,
• transparentność/uczciwość,
• wiedza i innowacyjność.”

3. Odbiorcy marki i otoczenie rynkowe

„W większości mieszkańcy miast, w wieku 25+, o dochodach średnich+, z wykształceniem średnim+. Zarówno kobiety jak i mężczyźni, jednak z ‘lekkim’ naciskiem na kobiety, ponieważ cały czas w Polsce za zakupy spożywcze do domu odpowiadają kobiety.”

„Przede wszystkich firmy produkcyjne, ale również centra logistyczne i dystrybucyjne.”

4. Cele komunikacyjne nowej nazwy

„…nazwa może kojarzyć się z dobrą, wartościową inwestycją albo uznanym, władczym i opiekuńczym zarządcą.
Mogłaby również nawiązywać do funkcji mieszkaniowych, rodzinnych więzi, bezpieczeństwa i stabilizacji, komfortowego i zapewniającego wypoczynek.
Ze względu na segment produktu, czyli ekonomiczny plus, nazwa może też sugerować trochę produkt premium, ale bez tandetnego nadęcia i nie agresywnie.”

„Tworzymy zupełnie nową markę wyróżniającą się i częściowo wychodzącą za kategorię psychologii. Nie straszymy ludzi i nie wzbudzamy w nich poczucia winy.
Nie postrzegamy życia w szarych barwach tylko w pełnej palecie kolorów.”

„Podkreślenie anonimowości użytkownika oraz naukowego, godnego zaufania rodowodu i dostępności usługi.”

5. Konstrukcja nowej nazwy

  • Długość [ilość liter, sylab]

„Jednoczłonowa, niezbyt długa, łatwa do zapamiętania, do wymówienia, ewentualnie do zapisania.”

„Szukamy nazwy raczej krótkiej, ale może być dwuczłonowa, łatwa w zapisie i wymowie, brzmiąca tak, żeby fajnie się ją zamawiało przy barze.”

„Optymalnie do trzech sylab.”

„Jednowyrazowa, ewentualnie dwuwyrazowa zawierająca funkcjonalne słowo lub rdzeń branżowy.”

  • Język [polskojęzyczna, anglojęzyczna, uniwersalna językowo]

„Nazwa może być polska (ale łatwa w zapisie, raczej bez polskich znaków).
Unikamy nazw typowo angielskich, takich które ciężko się czyta.”

„Niepolska, uniwersalna językowo.”

„Możliwe nawiązania albo spolszczenia nazw angielsko-łacińskich.”

  • Charakter nazwy [opisowa, skojarzeniowa, abstrakcyjna, numeryczna, akronim, od nazwiska-eponimiczna]

„Skojarzeniowa lub abstrakcyjna.”

„Obcojęzyczna. Można spróbować zamienić litery na cyfry czyli 3 zamiast E, 8 zamiast B.”

  • Funkcja nazwy [itp.: informująca, wyjaśniająca, odróżniająca, wyróżniająca, intrygująca]

„Elegancka, niebanalna, chwytliwa, niebezpośrednio kojarząca się z działalnością agencji, raczej brzmiąca wyrafinowanie, niepolska i niesłowiańska (może lepiej kojarząca się z językiem włoskim, angielskim, skandynawskim).”

„Myślimy nad komunikacją z użyciem nieformalnego języka. Zależy nam na stworzeniu bliskiej więzi z klientami.”

  • Przesłanie nazwy [itp.: call-to-action, z obietnicą, aspirująca, etymologiczna, symboliczna, ekspresywna, sentymentalna, historyczna, geograficzna, ironiczna itp.]

„Możliwe nawiązania geograficzne to Skandynawii – kojarzą się z dobrą jakością życia, minimalistycznym i funkcjonalnym designem, środowiskiem, naturalnymi materiałami.”

„Nawiązanie do krajów Germańskich (Niemcy, Austria, Szwajcaria) – podobnie jak Skandynawia, solidne i bardzo trwałe budownictwo, spójność i ład, synonim jakości, jakość życia, kolebka modernizmu.”

„Ostatecznie można inspirować się ekologią, naturą czy harmonią.”

  • Domena [.pl, .eu, .com, inne]

„Od 3 do 5 propozycji nazw dla platformy wraz z propozycją adresu domeny z rozszerzeniem
.pl (warunek konieczny).”

„.pl, ewentualnie .com.”

„.com lub .ai.”
„Mile widziana wolna domena .com. Sprawdzić dostępność: .pl, .de, .eu.”

6. Benchmarki, przykłady nazw marek, które stanowią inspirację

Spróbuj pokazać nazwy marek nie tylko ze swojej branży. Również z innych pokrewnych i całkiem odrębnych.
Odradzam podawanie przykładów nazw wielkich tuzów typu Apple, Virgin, Amazon itp. Po prostu drugiego Apple ani Virgina po prostu nie zbudujesz, teraz.  Natomiast w niszowych kategoriach można trafić na świetne inspiracje pod swój naming.

7. Słowa kluczowe

Postaraj się podać nie tylko słowa stricte branżowe, ale również te miękkie, emocjonalne. W połączeniu ze słowami, które kreatywny wskrzesi z zakamarków słowników może powstać właśnie ta nazwa, która wywoła szybsze bicie serca.

8. Słowa, których należy unikać

Komentarz jest zbędny.

9. Minimalna ilość nazw do prezentacji:

Polecam prezentację zawierającą minimum 6 nazw.
Ktoś zapyta dlaczego tak dużo?
To ja odpowiem, że można przedstawić jeszcze więcej. To nie grzech, ani błąd w sztuce namingu. Właśnie dzięki sporej ilości nazw w pierwszej rundzie nazewniczej jest szansa ukazania szerszego spektrum kreatywnego pozwalającego zaprezentować nazwy różnych typów (np. nie tylko skojarzeniowych) i akcentujących zróżnicowaną symbolikę i tonację (nazwy racjonalne, emocjonalne, twarde, miękkie, polskie, niepolskie itp.)

Czy większy wybór otworzy oczy i wywoła zachwyt na kreatywnością twórcy?
Niekoniecznie. Nie o to chodzi.
Większy wybór pozwoli wskazać, które tropy nazewnicze są odpowiednie, które chybione, które jeszcze wypada wykorzystać. Dajemy w ten sposób szansę na efektywną i efektowną drugą rundę nazewniczą.

10. Termin

Odradzam projekty „na wczoraj”. Kilka dni na wymyślenie nazw jest niezbędnym minimum. Nie tylko po to aby, myśleć, wymyślać, kreować, kombinować. Również po to, aby nazewniczą shortlistę sprawdzić na podobieństwa w wyszukiwarkach, w mediach społecznościowych, w bazach urzędu patentowego. To ważne, aby uniknąć zaprezentowania pomysłu nazwy, która jest topową marką np. w Brazylii.

Brief namingowy do pobrania

Wzór briefu namingowego udostępniam w wersji .docx oraz .pdf:

Brief namingowy [plik .docx]

Brief namingowy [plik .pdf]

Jeśli masz pytania związane z wypełnieniem briefu namingowego zapraszam Cię do kontaktu ze mną. Zadzwoń lub napisz. Pomocy Ci nie odmówię.

Zdjęcie tytułowe: Obraz Tumisu z Pixabay

 

Konrad Gurdak, Syllabuzz.pl Naming, Renaming, Rebranding

Konrad Gurdak
Zajmuję się tworzeniem nazw dla biznesu od prawie 10-ciu lat. Wyliczyłem, że mam za sobą ponad 200 projektów i projekcików namingowych. Lecz to nie liczby są dla mnie najważniejsze. Bawi mnie zabawa słowem. Bawi mnie stworzenie z niczego (lub będąc precyzyjnym: ze zbioru liter i cyfr) czegoś co znacząco wpłynie na wartość marki, firmy, produktu, usługi – tym istotnym impulsem jest chwytliwa, atrakcyjna nazwa. Z efektów tych „słownych zabaw” mam niesamowitą satysfakcję. I na dodatek właśnie z tego żyję.
kontakt@syllabuzz.pl

Jak ocenić nazwę. Przewodnik Brandingowy.

Było to pięknego, słonecznego marcowego dnia, gdy „Przewodnik Brandingowy” ujrzał światło dzienne. Solida „kobyła” wydawnicza, nie powiem. W niej praktyczne wskazówki na temat jak całościowo tworzyć i zmieniać marki, również o tym jak zabrać się do wyzwania stworzenia nazwy lub jej zmiany, jak kreować, jak ocenić nazwę. Prawdę mówiąc cały szósty rozdział poświęcony jest namingowi.

Łącznie przez osiem rozdziałów omawiamy proces tworzenia marek od A do Z, to o czym musisz pamiętać, jak powinna wyglądać współpraca klient-wykonawca i jakie rezultaty przynosić. Przewodnik Brandingowy nie wziął się ad hoc. To efekt miesięcy prac dziesięciu ekspertek i ekspertów, dopasowany jest do specyfiki polskiego rynku i w dodatku jest za darmo dla wszystkich (link >>).

Jak ocenić nazwę

Przejdę do rzeczy. Do to tej pory na blogu nie zajmowałem się badaniami. Pytania jak ocenić nazwę nie należą do rzadkości. Ba, coraz częściej pomagam w ocenie i wyborze nazw. W Przewodniku Brandingowym na stronie 111 opisałem etap namingu dotyczący oceny nazwy. Zawarłem tam narzędzia pracy: Tabelę wstępnej oceny proponowanych nazw i Tabelę oceny jakościowej proponowanych nazw.

Wypada mi wspomnieć, że nie są to jedyne przydatne narzędzia do oceny pomysłów. W tym artykule pokażę jak zabrać się za badanie nazw.

Od czego zacząć

W kanonie namingu najczęściej przedstawiane są takie atrybuty dobrej nazwy:

  • atrakcyjna, unikatowa,
  • czytelna, łatwa do rozpoznania,
  • łatwa do zapamiętania i wymówienia,
  • dźwięczna, dobrze brzmiąca (eufoniczna),
  • z pozytywnym wynikiem analizy lingwistycznej,
  • zgodna z koncepcją marki,
  • dopasowana do produktu/branży,
  • nie narusza niczyich praw,
  • posiada wolną domenę internetową i profile w social media.

Jeśli miałaś/miałeś doświadczenie z procesem kreacji nazwy wiesz jak trudno jest wymyślić takową, która spełni wszystkie wymienione kryteria. Cała magia tej kreatywnej sztuki polega na tym, aby tworzyć pomysły z różnych obszarów posiłkując się różnorodnymi drogami inspiracji, kreacji, pojęciami językowymi. Rzecz w tym, aby finałem tych starań był wypchany po brzegi worek kreatywnych pomysłów nazewniczych, aby móc oceniać i odsiewać ziarna od plew.

Od nadmiaru głowa nie boli. Lecz tu, niewątpliwie, pojawia się problem jak ocenić nazwę, jakie pytania zadawać, jaką formę wywiadu wybrać. Właściwą odpowiedzią jest należyte przygotowanie procesu badawczego.
Nieważne, że masz zamiar przebadać nazwy wśród kilku/nastu pracowników w swojej mikrofirmie. Nieważne, że chcesz dowiedzieć się, która nazwa ma największą ilość głosów wśród Twoich znajomych. Tak czy owak do ich oceny należy właściwie przygotować się.
Nie jest to trudne. Przygotowanie i przeprowadzenie badań (z punktu widzenia marketera) przedstawił Michał Kocikowski z Kolektywu Badawczego w czwartym rozdziale Przewodnika Brandingowego „Badania odbiorcy w procesie tworzenia marki.” Polecam Ci zapoznać się z tym rozdziałem (link >>>).

Badania namingowe można w całości przeprowadzić wewnątrz własnej organizacji. Przyznasz mi tu jednak rację, że zadawanie pytań respondentom wywodzącym się z grupy docelowej przyniesie więcej wiarygodnych danych niż feedback ze strony pracownika, kolegi, koleżanki z zespołu projektowego. Dlatego polecam podzielić badania na dwa etapy.

→ 1 etap – badanie wewnętrzne: Wstępna ocena i eliminacja nazw

→ 2 etap – badanie zewnętrzne: Ilościowa i jakościowa ocena nazw

1 etap – Wstępna ocena i eliminacja nazw

Badanie wewnętrze jest bardzo proste do wykonania. Wybierz kryteria oceny i nadaj punktację propozycjom nazewniczym wybranym do badania. Polecam rangowanie od 1 do 5. Dobór kryteriów oceny jest dowolny i dość szeroki. Oto przykładowe pytania/oceny/wymagania:

  • Zgodna z briefem namingowym (lub briefem kreatywym lub strategią marki)
  • Oryginalna, unikatowa, nieszablonowa
  • Atrakcyjna, przyciągająca uwagę
  • Łatwość wymówienia i zapisania
  • Łatwości rozpoznania i zapamiętania
  • Ponadczasowa
  • Dopasowanie do kategorii produktu/branży
  • Przywołuje ciekawe skojarzenia
  • Opowiada historię
  • Nie posiada polskich liter
  • Bezkolizyjna w Urzędzie Patentowym
  • Posiada wolną domenę .… (należy wpisać właściwą wymaganą domenę)
  • Posiada wolny profil na …. (należy wybrać jeden kanał social media; jeśli zakładasz na przykład profil na Facebooku i Instagramie punktuj ich dostępność osobno).

Pamiętaj, nie przesadzaj z nadmierną ilością pytań-ocen w tym badaniu.

Dla Twojej wygody przygotowałem szablon badania wewnętrznego. Można go pobierać i modyfikować do specyfiki własnego projektu namingowego.

Arkusz badawczy „Wstępna ocena i eliminacja nazw” - Jak ocenić nazwę

 

Pobierz Arkusz badawczy „Wstępna ocena i eliminacja nazw”

2 Etap – Ilościowa i jakościowa ocena nazw

Drugi etap wymaga więcej czasu. Przebiega on według schematu:

  • określenie pytań badawczych, czyli czego chcę się dowiedzieć,
  • dobór próby badawczej, czyli kto odpowie na pytania,
  • wybór metod badawczych, czyli jak uzyskam odpowiedzi na pytania.

Wyzwaniem staje się przygotowanie odpowiednich pytań. Ważnymi pytaniami są te dotyczące emocji. Również i te wskazujące na trend, na dominujących „graczy” w arkuszu badawczym. I dlatego temu zagadnieniu poświęcę więcej uwagi.

Jakie pytania zadawać w badaniu nazw?

Zanim zaczniesz zastanawiać się jak ocenić nazwę odpowiedz jaką funkcję spełnia ona. Odpowiedź znajduje się prawdopodobnie w briefie namingowym (lub briefie kreatywnym). A jeśli jej tam nie ma? Odpowiedz sobie na trzy poniższe pytania:

  • wywołuje określone skojarzenia – a zatem jakie?
  • wywołuje określone emocje (pozytywne, negatywne, neutralne) – jakie są to emocje?
  • skłania do określonego działania – do zakupu, zainteresowania, polecenia.

Istotce jest więc ustalenie celu badawczego. Czyli to co tak naprawdę chcesz osiągnąć tym badaniem. Nazwy bardzo często opierają się na skojarzeniach treściowych i emocjonalnych –  poza dosłownym znaczeniem zawierają w sobie określony ładunek emocjonalny. Kanon kluczowych emocji obejmuje:

  • szczęście,
  • zdziwienie,
  • neutralność,
  • strach,
  • smutek,
  • obrzydzenie,
  • złość.

Nie ważne czy mówimy o nazwie opisowej, skojarzeniowej czy abstrakcyjnej. Każdy twór słowny wywołuje pozytywne lub negatywne emocje. Może więc przywoływać skojarzenia z czymś familijnym, luzackim, eleganckim, z czymś energetycznym, kojącym, rozbawiającym, z czymś pospolitym, tanim, elitarnym. Cel badawczy ustawi właściwy tok zadawania pytań oraz dominujące metody badań – więcej pytań ilościowych nad jakościowymi czy odwrotnie?


Konkretnie i na temat o Wielkiej Trójce Nazewniczej zawierają artykuły:

>>> Nazwa opisowa – Czy nazwa opisowa ma więcej zalet czy wad?
>>> Nazwa skojarzeniowa – Nazwa skojarzeniowa – czy warto ją mieć?
>>> Nazwa abstrakcyjna – Nazwa abstrakcyjna bez tajemnic. Oshee coś znaczy

Odpowiednie skonstruowanie arkusza badawczego przyniesie odpowiedź nie tylko na ile dana nazwa pasuje do firmy, produktu, usługi (do konceptu strategicznego marki), wskaże również jakie emocje wywołuje (pozytywne: bliska, fajna, optymistyczna; negatywne: nudna, dziwna) i na ile uznawana jest za atrakcyjną (zachęca do zainteresowania się produktem, wyróżnia się, jest przyjemna).

Badanie ilościowe

Badanie ilościowe przedstawia wyniki w postaci liczbowego wskazania zwycięzcy/zwycięzców. Przykładowo do oceny nazwy produktu farmaceutycznego można dobrać wiązkę takich pytań:

  • Przyciąga uwagę
  • Jest przyjazna
  • Jest skuteczna
  • Niesie pomoc
  • Wzbudza zaufanie
  • Jest bezpieczna
  • Jest optymistyczna

Pytania na w/w temat można zadać dwojako.
Pierwsze: polecenie „Oceń, która nazwa spełnia dane kryterium” nakazuje ocenić każdą nazwę w punktacji (na przykład) od 1 do 5.

Jak ocenić nazwę - badanie ilosciowe, Syllabuzz.pl

 

Drugie: można również zadać pytania w całkiem inny sposób. Jak na poniższym przykładzie.

Jak badać nazwę - badanie jakościowe, Syllabuzz.pl

Przygotowałem wzorcowy arkusz badania ilościowego zawierający oba warianty pytań. Oczywiście, ten plik możesz modyfikować według własnego uznania.

Pobierz Arkusz badawczy „Ilościowa ocena nazw”

Przydatną sugestię przedstawił Michał Kocikowski z agencji badawczej Kolektyw Badawczy. Jeśli robimy ankietę (wywiad kwestionariuszowy) na próbie 15 osób, to wyniki możemy analizować tylko jakościowo. Jeśli przeprowadzimy to samo badanie na próbie min. 30 osób, to możemy już pokusić się o pewne analizy ilościowe. Owszem takie badanie ilościowe będzie obciążone dużym błędem, ale zawsze to coś.

Pamiętaj, że metody to jedno, a rodzaj analizy to drugie. Są badania, w których wykonuje się wywiady pogłębione, a potem analizujemy je ilościowo (np. częstotliwość powtarzania określonych słów w narracjach biograficznych).

Test preferencji

To najbardziej wdzięczny test. I najpopularniejszy, bo łatwo go przeprowadzić, bo łatwo zachęcić osoby do wzięcia udziału w badaniu. Zadanie pytania „która nazwa podoba Ci się najbardziej” wymaga od badanej osoby niewielkiego zaangażowania. Po prostu, to kwestia powiedzenia (wskazania, zaznaczenia) która nazwa mu/jej najbardziej podoba się.
W arkuszu badawczym można znajdować się od kilku do kilkunastu nazw. Przy małej próbie badawczej należy przedstawić tylko kilka propozycji nazewniczych, gdyż istnieje ryzyko rozmycia wyników tj. pojawią się nazwy z podobną liczbą wskazań, bez wyraźnego lidera. Co innego badanie na dużej próbie badawczej (więcej niż 50 osób). Szansa na ukazanie „trendu” – liderów preferencji – rośnie wraz ze zwiększeniem liczby respondentów.

Efektem badania preferencji jest wykres wskazujący czarno na białym na lidera (liderów) rankingu i outsiderów.

Pobierz Arkusz badawczy „Test preferencji”

Badanie jakościowe

Celem badania jakościowego jest głębsza analiza weryfikowanych nazw. To forma zadawania pytań otwartych, w których respondent ma okazję „wylać” potok informacji na temat ocenianej nazwy. Szukasz jego emocji i nie tylko.
Można zadawać tego typu pytania:

Wpisz trzy skojarzenia z nazwą 1
Wpisz trzy skojarzenia z nazwą 2
Wpisz trzy skojarzenia z nazwą 3

Nie wypytuj o więcej niż 5 nazw. To i tak wyczerpująca ilość dla przepytywanego respondenta.

Jak badać nazwę, badanie jakościowe

A jeśli jest mało rozmowny? Należy tak poprowadzić rozmowę, aby wydobył swoje uczucia względem omawianych nazwy. Masz tu do dyspozycji badanie IDI (Individual In-Depth Interview). Tego typu badanie wymaga poświęcenia więcej czasu na indywidualną rozmowę z respondentem. Tu niemożliwe jest „hurtowe” zebranie odpowiedzi, chyba, że mamy do czynienia z badaniem fokusowym. Zbieramy „jakościowe” odpowiedzi, a nie ilościowych wskazań!

Możesz więc tak moderować rozmowę, aby wydobyć informacje z obszarów:

  • Czytelność: nazwa jest łatwa do wypowiedzenia, napisania, zapamiętania itp.
  • Atrakcyjność: nazwa budzi skojarzenia takie i owakie jest sexy, tworzy dystans itp.
  • Unikatowość: nazwa jest nietuzinkowa, nazwa jest podobna do…. .
  • Dopasowanie: nazwa pasuje do takiego produktu/branży/usługi itp.

Czyli badasz potencjał rozpoznawalności nazwy, jej ładunek emocjonalny, skojarzenia, jej wyjątkowość unikatowość oraz dopasowanie.

Czy teraz już wszystko jasne? Czy wiesz już jak ocenić nazwę?
Zatem, do dzieła!
Powodzenia Ci życzę.

O czym należy pamiętać oceniając nazwy

  1. Wybieraj nazwy, które mają „coś” lub cokolwiek „coś w sobie”. Nazwy neutralne, czyli pojęcia, za którymi nic się nie kryje lub co do których trudno jest przypisać określone znaczenia i skojarzenia są mniej chętnie wybierane w badaniach.
  2. Unikaj wyboru nazw posiadających ryzyko negatywnych emocji, złych skojarzeń, znaczeń. Negatywne cechy, które nie zauważasz podczas kreacji potrafią spostrzec osoby z zewnątrz, niezaangażowane w Twój projekt namingowy.
  3. W arkuszach badawczych przedstaw nazwy w identycznym zapisie (ten sam font, rozmiar).
  4. Michał Kocikowski sugeruje, aby rotować czyli zmieniać kolejność pokazywania propozycji nazw. Kolejność ma znaczenie – pierwszy pokazany projekt siłą rzeczy staje się punktem odniesienia. Rotowanie zmniejsza ryzyko skrzywienia wyników badania.
  5. Badanie możesz przeprowadzić samodzielnie. Również może Cię wesprzec twórca nazwy – namingowiec, agencja namingowa, agencja brandingowa. Najbardziej odpowiednim partnerem będzie w tym przypadku agencja badawcza.
  6. Jeśli w badania brakuje zdecydowanego lidera rankingu należy postawić na tę nazwę, która charakteryzuje się największym potencjałem i przy odpowiedniej strategii marketingowej przyjmie rolę ważnego narzędzia współ-budującego siłę marki.
  7. Najlepszą nazwą jest taka, która uznawana jest za najbardziej atrakcyjną, za najbardziej wyróżniającą się na tle pozostałych, najlepiej pasuje do marki (firmy, produktu, usługi), do kategorii rynkowej. Emocjonalna funkcja poznawcza stoi na skrajnej szali wobec funkcji racjonalnej, dlatego czekać Cię może kompromisowy wybór, wybór nazwy będącej tak zwanym „złotym środkiem”.
  8. Jeśli przeprowadzasz badanie samodzielnie i na małych próbach, warto dobrać odpowiednio badanych, tak aby nie były to przypadkowe osoby. Wyciągniesz wtedy więcej wiedzy.
  9. Pamiętaj, że respondenci podają deklaratywne oceny. Odpowiedzi typu „podoba mi się…”, „najlepszą nazwą jest …” nic ich nie kosztują, bo nie niosą żadnego zobowiązania. Ryzyko zebrania nieobiektywnych ocen jest niestety duże…
  10. …. dlatego raport badawczy traktuj narzędzie wspierające Twoją ostateczną decyzję, lecz…
  11. … miej świadomość ryzyka własnego, osobistego zaangażowania się – przywiązania się do danej nazwy czy to na etapie przedbadawczym czy w trakcie analizowania wyników. Miej się na baczność, aby nie dewaluować negatywnych opinii zawartych w raporcie badawczym.

Badania w procesie tworzenia marki

Chcę zwrócić Twoją uwagę na szczególny rozdział w Przewodniku Brandingowym. Czwarty rozdziałBadania odbiorcy w procesie tworzenia marki” w całości odnosi się do badań. Sporządzony przez badacza Michała Kocikowskiego z agencji Kolektyw Badawczy systematyzuje proces badawczy, podpowiada jakich błędów się wystrzegać, lecz przede wszystkim okiem praktyka omawia jak zaplanować i przeprowadzić badania z punktu widzenia brand managera, marketera, osoby prowadzącej projekt brandingu nowej marki, rebrandingu, monitoringu marki.

Kolektyw Badawczy, Michał Kocikowski, czwarty rozdział w Przewodnik Brandingowy

Przewodnik Brandingowy jest za darmo

Stworzony przez praktyków brandingu dla praktyków biznesu, nie tylko marketingu. „PRZEWODNIK BRANDINGOWY. Jak całościowo tworzyć i zmieniać marki” jest rezultatem pracy dziesięciu ekspertów dzielących się swoimi doświadczeniami z samodzielnie prowadzonych projektów:

  • Lena Mitkowa
  • Natalia Żerko
  • Bartek Kotowicz
  • Konrad Gurdak
  • Kuba Kędzia
  • Kuba Rutkowski
  • Maciej Michalski
  • Maciej Sznitowski
  • Michał Kocikowski
  • Michał Mierzwa

Szczególnie z tej publikacji skorzystają osoby zarządzające markami. A co ważne pobranie i korzystanie z Przewodnika jest całkowicie bezpłatne.
Polecam, zachęcam, zapraszam do ściągnięcia

Przewodnik Brandingowy. Jak całościowo tworzyć i zmieniać marki

Przewodnik Brandingowy stworzony przez dziecięciu ekspertów, dopasowany do realiów polskiego rynku. Przekazuje wiedzę jak tworzyć i zmieniać marki całościowo.

Zdjęcie tytułowe: Obraz Brian Merrill z Pixabay

 

Konrad Gurdak, Syllabuzz.pl Naming, Renaming, Rebranding

Konrad Gurdak
Zajmuję się tworzeniem nazw dla biznesu od prawie 10-ciu lat. Wyliczyłem, że mam za sobą ponad 200 projektów i projekcików namingowych. Lecz to nie liczby są dla mnie najważniejsze. Bawi mnie zabawa słowem. Bawi mnie stworzenie z niczego (lub będąc precyzyjnym: ze zbioru liter i cyfr) czegoś co znacząco wpłynie na wartość marki, firmy, produktu, usługi – tym istotnym impulsem jest chwytliwa, atrakcyjna nazwa. Z efektów tych „słownych zabaw” mam niesamowitą satysfakcję. I na dodatek właśnie z tego żyję.
kontakt@syllabuzz.pl