Do napisania artykułu na temat kosztu rejestracji znaku towarowego skłoniły mnie treści ukazujące się na stronach branżowych o tym temacie. Merytoryki tych publikacji nie czepiam się. Natomiast treść przekazu, formalna, wypisz wymaluj wzięta z obowiązujących przepisów prawa, przekazywana jest w mało przyswajalny sposób dla przeciętnego przedsiębiorcy.
Czy naprawdę tak trudno znaleźć odpowiedź na pytanie „Ile kosztuje rejestracja znaku towarowego?”. Owszem znajdą się wyjątki. Jak choćby wpisy rzecznika patentowego Mikołaja Lecha na stronie Znaki Towarowe.
Ciekawym wyjątkiem jest również obecny artykuł napisany przez namingowca. Zawarłem w nim moje doświadczenia wynikające ze współpracy z rzecznikiem patentowym podczas przygotowania nazwy/logo do rejestracji w urzędzie patentowym.
Odpowiedź nie jest oczywista. Wynika z określenia w jakich krajach oraz w jakich kategoriach rynkowych zechcesz chronić swoją markę. Są to podstawowe kryteria wpływające na koszt i czas procesu rejestracji w urzędzie patentowym. Na nich skupię się w tej chwili. Wytłumaczę, gdzie tkwią niuanse.
Znajomość powyższych skrótów pozwoli Ci sprawnie nawiązać rozmowę z kancelarią patentową.
W tym urzędzie wnosi się o przyznanie ochrony znaku towarowego tylko na terytorium Polski. Na przykład producent piwa kraftowego planując sprzedaż tylko w Polsce zgłasza nazwę swojej marki w UP RP. Browar Stu Mostów uzyskał prawo ochronne w klasach towarowych 32, 33, 43 (32 piwo, napoje piwne, napoje bezalkoholowe; 33 napoje niskoprocentowe; 43 restauracje, kawiarnie, usługi barowe). Zobacz jak wygląda taka rejestracja (link).
W ten sposób Browar Stu Mostów „chroniony” jest w Polsce. I tylko w Polsce! Jeśli browar rozszerzy sprzedaż na przykład do Czech i do Słowacji musi zadbać ochronę prawną w tych krajach. Ma on do wyboru trzy rozwiązania.
Pierwsze, posiadając prawo ochronne na Polskę rozszerza je o terytorium Czech i Słowacji
przez rejestrację międzynarodową w WIPO.
Drugim rozwiązaniem jest pominięcie ochrony terytorialnej (tylko w Polsce) na rzecz ochrony unijnej. W tym wypadku zgłoszenie kierowane będzie od razu do EUIPO.
Trzecim rozwiązaniem jest zrobienie osobnych zgłoszeń do krajowych urzędów patentowych Czech i Słowacji. Często takie urzędy wymagają korzystania z usług miejscowego rzecznika patentowego. To sprawia, że opcja pierwsza i druga są tańsze.
Krajowy producent planując sprzedaż w Europie chcąc chronić swoją markę kieruje się do Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante.
Ochrona unijna w danej kategorii rynkowej daje mu tę przewagę, że jego znak towarowy może swobodnie działać w każdym kraju Unii Europejskiej (nawet jeśli początkowo będzie działał w Polsce i sąsiednich krajach). Ba, posiadane świadectwo ochronne wydane przez EUIPO daje mu prawo blokowania rejestracji nowych nazw podobnych do jego znaku towarowego (kwestia postępowania sprzeciwowego jest osobnym tematem na artykuł).
Skoro ochrona unijna jest daje terytorialnie szerszą ochronę niż zgłoszenie krajowe, dlaczego przedsiębiorcy nie zgłaszają się bezpośrednio do EUIPO? Wiąże się to z wyższymi kosztami. Również ewentualne ryzyko kolizji z unijnymi krajowym znakiem towarowym ogranicza zapędy „chronienia się” na wyrost. Z tych powodów warto przedyskutować strategię ochrony swojej marki z rzecznikiem patentowym. Przeprowadzi on dla Ciebie badanie zdolności rejestrowej znaku.
Efektem współpracy z rzecznikiem patentowym jest sprawnie przeprowadzony proces rejestracji nazwy/logo w wybranym urzędzie patentowym. Spójrz jak wygląda unijna ochrona słownego znaku towarowego Oponeo (link).
Twórcy marek globalnych posiadają narzędzie zabezpieczające ich interes prawny w zakresie nazwy i/lub logo. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie jest miejscem w którym uzyskuje się prawną ochronę marki na wybraną wiązkę krajów, w każdym kontynencie. Tylko i aż wybraną wiązkę? A kogo stać na ochronę prawną w każdym zakątku globu? Potentata naftowego, zbieracza kryptowalut, Elona Muska?
W tym rzecz, że naprawdę sporo kosztuje rejestracja znaku towarowego w WIPO. Coś za coś. Masz globalną ochronę prawną dzięki WIPO, masz pod sobą prawie cały świat. Nie wierzysz? Spójrz na „globalną” ochronę chińskiej marki Heier w WIPO (na jej graficzny znak towarowy) obejmującą 92 kraje (link – listę krajów znajdziesz w zakładce Summary).
Ciekawą cechą ochrony prawnej jest to, że jeśli właściciel znaku towarowego w ciągu 5 lat nie prowadzi(ł) działalności, ktokolwiek może wygasić jego prawo ochronne, w całości albo w danej klasie towarowej.
I nie ważne czy mówimy o ochronie krajowej czy międzynarodowej.
Jest to pożyteczna zasada, która ustala uczciwe warunki gry rynkowej. Ogranicza zapędy chciwych przedsiębiorców do przywłaszczania sobie ciekawych nazw i wyrażeń, którzy przezornie albo dla zasady chcą zablokować ruchy konkurencji.
Starałem się w tym tekście jak najrzadziej używać tego prawniczego pojęcia. Jednak bez niego ani rusz. Między innymi dlatego, że na każde pytanie ile kosztuje rejestracja znaku towarowego należy zadać odpowiedź w ilu klasach towarowych znak będzie rejestrowany?.
Działalność gospodarcza posiada swoje kody EKD (Europejska Klasyfikacja Działalności). Spółki prawa handlowego określają zakres swojej działalności w kodach PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). Identyczny system działa w zakresie funkcjonowania znaku towarowego. Tutaj odpowiednikiem są klasy towarowe. W przypadku ochrony nazwy obowiązuje tak zwana klasa nicejska. Ich liczba, 45, obejmuje cały przekrój produkcji oraz usług.
Cała tajemnica tkwi w tym, że im więcej klas towarowych zgłoszenie zawiera tym niestety większy koszt zgłaszający ponosi i (niestety) również tym większe jest ryzyko trafienia na kolizję w danej klasie nicejskiej. Dlatego należy dokładnie rozważyć zakres ochrony branżowej, aby mieć pewność pozytywnego zakończenia postępowania rejestrowego.
Pokażę na przykładach użyteczność klasy nicejskiej.
Producent urządzeń dla przemysłu spożywczego firma Smart-Tech wprowadziła markę maszyn myjących o nazwie Cleanetic. Ochrona unijna obejmuje tylko klasę 7 („Klasa 7 obejmuje głównie maszyny, obrabiarki i silniki”). Oto jak wygląda zakres ochrony prawnej znaku graficznego Cleanetic (zobacz link):
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny wprowadził aplikację o nazwie RESQL (zobacz link) służącą do monitorowania i zwalczania przemocy w szkole (kategoria: anti-bullying sector).
Jest to zarówno produkt, jak i usługa. Ochrona znaku słownego oraz wybór tych trzech klas są zasadne:
Marka kosmetyków naturalnych SVOJE zgłosiła prawo ochronne w UP RP na znak słowno-graficzny tylko w jednej klasie towarowej (podejrzyj link):
Inna marka z tej samej kategorii rynkowej Zielone Laboratorium posiada dodatkową ochronę w obszarze handlu oraz usług kosmetycznych (zobaczysz w tym linku):
Piekarnia rzemieślnicza o nazwie Rękoczyny (zobacz link) chroni swoje imię w trzech klasach towarowych w postaci znaku słowno-graficznego:
Ciekawym przykładem jest grupa MASPEX. Nazwa jest marką holdingową. Marki produktowe działają pod własnymi oznaczeniami np. Tymbark, Kubuś, Lubella. Apetyt grupy kapitałowej Maspex jest niezaspokojony, dlatego firma zabezpieczyła swój interes prawny rejestracją znaku słownego w WIPO (zobacz link) w kategoriach produktowych oraz w usługach:
Dodatkowo działa ochrona prawna znaku Maspex w UP RP w aż 12 klasach towarowych: 5, 29, 30, 31, 32, 33, 35, 36, 39, 40, 41, 42 (spójrz na link).
Natomiast marka napojów Tymbark posiada ochronę unijną w postaci słownego znaku w typowo spożywczych klasach towarowych (zobacz link):
Jest jeden chytry zawodnik, który dba o prawną ochroną swojej marki jak lwica broniąca swoje potomstwo. Można się domyślić, że tym graczem rynkowym jest Apple Inc. Firma ta znana jest z procesowania się nawet o umieszczenie gruszki w logo marki działającej w kategorii komputerów i urządzeń peryferyjnych. Wystarczy spojrzeć na zakres klas nicejskich słownego znaku towarowego Apple, aby nie mieć złudzeń co do intencji Apple Inc. (oto link). Ochrona prawna Apple w EUIPO o numerze zgłoszenia 000218990 obejmuje 15 (z 45 dostępnych) klas towarowych: 6, 9, 14, 15, 16, 18, 20, 21, 24, 25, 26, 27, 28, 34, 41.
To ile kosztuje rejestracja znaku towarowego zależy przede wszystkim od określenia w jakich krajach oraz w jakich klasach towarowych marka będzie chroniona. Różnica pomiędzy UP RP, EUIPO i WIPO polega nie tylko na odrębnym znaczeniu tych skrótów. Również w zasięgu terytorialnym ochrony prawnej. Także w opłatach urzędowych. Te wyglądają następująco.
Koszty rejestracji: opłaty urzędowe na rzecz Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej oraz honorarium dla rzecznika patentowego.
Pierwsza opłata:
Zgłoszenie o rejestrację znaku towarowego poddawane jest analizie w UP RP. Po przejściu pozytywnej weryfikacji następuje opublikowanie zgłoszenia. Pozostaje „przeczekać” trzymiesięczny okres sprzeciwowy. W trakcie tego czasu właściciele innych znaków towarowych mogą złożyć sprzeciw wobec Twojej sprawie. Jeśli brak jest sprzeciwu, czyli nie pojawiają się „bezwzględne przeszkody odmowy udzielenia prawa ochronnego” możesz złożyć sobie gratulacje.
Następnie Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wydaje warunkową decyzję o rejestracji znaku towarowego. Jej wykonalność jest pod warunkiem dokonania drugiego rodzaju opłat:
Przykład 1
Znak towarowy Oxfeld (link do zgłoszenia w UP RP). Ochrona w klasie towarowej 12 (rowery; rowery elektryczne; części konstrukcyjne rowerów; ramy do rowerów; opony rowerowe …).
Zgłaszający poniósł następujące koszty:
400 zł (klasa towarowa) + 400 zł (opłata za 10-cio letni okres ochrony) + 90 zł (publikacja w Biuletynie) = 890 zł brutto
Przykład 2
Znak towarowy Cafardini (link do zgłoszenia w UP RP). Ochrona w trzech klasach towarowych: 14 (wyroby jubilerskie), 25 (moda męską i damska), 35 (organizowanie pokazów mody).
Zgłaszający poniósł koszty:
400 zł (pierwsza klasa towarowa) + 120 + 120 (druga i trzecia klasa towarowa) + 400 zł (opłata za 10-cio letni okres ochrony) + 90 zł (publikacja) = 1.130 zł brutto
Do powyższych kosztów należy dodać wynagrodzenie dla rzecznika patentowego.
Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) obejmuje swym zasięgiem 27 krajów europejskich. Dzięki jednej procedurze i opłatach zyskuje się naprawdę solidną ochronę terytorialną.
Można domyślić się, że w takim wypadku opłaty będą znacznie wyższe. I rzeczywiście są wyższe niż procedura krajowa. Co istotne opłata jest jednorazowa, płatna z góry.
Pierwsza i jedyna opłata obejmuje zgłoszenie oraz 10-cio letnią ochronę:
Pozytywne przejście procedury rejestracji skutkuje uzyskaniem świadectwa ochronnego na znak towarowy.
Odmowa wszczęcia postępowania, sprzeciw i uchylenie zgłoszenia, rezygnacja z procesu rejestracji skutkują utratą dokonanej opłaty. To dlatego tak bardzo ważna jest ścisła współpraca z rzecznikiem patentowym przed, w trakcie i po procedurze rejestracji. Utrata przysłowiowego tysiąca Euro jest cenną nauczką na przyszłość. Nie polecam tak drogiej lekcji biznesu.
Przykład 3
Znak towarowy Maxon (link do zgłoszenia w EUIPO). Ochrona w jednej klasie towarowej 5 (preparaty farmaceutyczne stosowane u ludzi w leczeniu zaburzeń erekcji oraz w pierwotnym nadciśnieniu płucnym).
Koszt takiej rejestracji wyniósł 850 Euro (opłata urzędowa za zgłoszenie w jednej klasie).
Przykład 4
Znak towarowy Fincarlo (link do zgłoszenia w EUIPO). Ochrona w czterech klasach towarowych: 9 (aplikacje), 36 (usługi finansowe i podatkowe), 42 (oprogramowanie), 45 (doradztwo prawne).
Zgłaszający poniósł następujące koszty:
850 Euro (opłata urzędowa za zgłoszenie w jednej klasie) + 50 Euro (druga klasa towarowa) + 150 Euro + 150 Euro (trzecia i czwarta klasa towarowa) = 1.200 Euro
Do powyższych opłat należy uwzględnić wynagrodzenie dla kancelarii patentowej, które jest/będzie wyższe aniżeli w procedurze krajowej.
Ochrona światowa poprzez Biuro Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie jest umownie światową. Dzięki WIPO dokonasz ochrony swojego znaku towarowego poprzez rozszerzenie aktualnej rejestracji. Dokonuje się tego poprzez wskazanie wiązki krajów spośród 125 dostępnych.
Opłaty są trochę skomplikowane. Na dodatek opłata za zgłoszenie znaku może różnić się w zależności od wybranego kraju.
Opata podstawowa za zgłoszenie znaku towarowego do trzech klas:
Opłata za każdą klasę powyżej trzeciej – 100 CHF.
Opłata za wskazane państwo członka porozumienia – 100 CHF.
Skoro teraz już wiesz, ile kosztuje rejestracja znaku towarowego zostaje jeszcze jedna kwestia do omówienia. Jest nią:
Jest jeden sprytny sposób zmniejszenia ryzyka porażki rejestracji nazwy/logo w urzędzie patentowym. Przed przystąpieniem do rejestracji polecam wykonać ocenę zdolności rejestrowej znaku towarowego. To robota dla rzecznika patentowego. Korzyści z tego tytułu jest wiele. Wady widzę dwie.
Przede wszystkim zlecając ocenę zdolności rejestrowej otrzymasz informacje na temat widocznych przeszkód dla rejestracji Twojego znaku towarowego. Przeszkody mogą być istotne, średnio istotne i mało istotne. Nawet jeśli poznasz mało kolizyjne znaki towarowe ta wiedza zawsze będzie w cenie (bo każda informacja, to dobra informacja).
Martwić się trzeba, gdy rzecznik patentowy wskaże na duże ryzyko kolizji z istniejącymi znakami. Najgorzej, gdy na przeszkodzie ewidentnie stoi obcy słowny znak towarowy. Możesz zaklinać rzeczywistość, rwać włosy i bluzgać na właściciela tego znaku. Nic z tego. Był pierwszy, prawo chroni jego interes nie Twój. Pozostaje Ci konsultacja z rzecznikiem patentowym, czy szukać sprytnego rozwiązania ominięcia konkurencyjnego znaku towarowego. Jeśli Wasza „kombinatoryka” nie będzie miała szans powodzenia pozostanie Ci ponowne znalezienie nowej nazwy.
Wadą oceny zdolności rejestrowej jest czas. Wydłużasz proces wyboru nazwy o dobre kilka dni. Oczywista oczywistość, nie jest to darmowa usługa. Wnikliwość badania, penetracji baz urzędów patentowych, czasochłonność muszą trochę kosztować.
Ocena zdolności rejestrowej wpływa na to, że trochę więcej kosztuje rejestracja znaku towarowego. W zamian ograniczasz ryzyko odmowy rejestracji przez urząd patentowy – ryzyko utopienia własnych pieniędzy, ryzyko zmarnowania czasu na ponowne przystąpienie do kreacji nowej nazwy, ryzyko szukania winnych porażki.
Poruszę jeszcze jeden temat bagatelizowany przez przedsiębiorców. Mam na myśli z/badanie nazwy w grupie docelowej. Bez względu czy rzecznik patentowy tworzy raport z oceny zdolności rejestrowej albo już realizuje proces rejestracji znaku towarowego przeprowadź badanie rynkowe. Wystarczy zapytać kilka, kilkanaście osób z zewnątrz co sądzą o Twoim wyborze. Czy nazwa im się podoba, jakie skojarzenia wywołuje, czy jest zachęcająca do wybrania, czy jest adekwatna? Pytań jest wiele, technik badawczych również. Opisałem je dokładnie w artykule „Jak ocenić nazwę. Przewodnik Brandingowy.”
Gorąco zachęcam do zebrania zewnętrznych opinii i potwierdzenia sobie, że wybrana przez Ciebie nazwa marki zyskuje aprobatę potencjalnego odbiorcy.
Jeśli podoba Ci się ten artykuł i chcesz mi w jakiś sposób podziękować możesz postawić mi kawę. Będzie mi bardzo miło poczuć tę „kofeinową” moc do pisania jeszcze ciekawszych publikacji. Dziękuję.
„Słowa towarzyszą nam od dzieciństwa. Nadajemy nazwy wszystkiemu co nas otacza; opowiadamy o tym, co dla nas ważne. Gdy korzystamy z wyszukiwarki internetowej, wpisujemy w jej okno pożądane frazy. I choćby wyznawcy kultury obrazkowej nie wiadomo, jak zaklinali rzeczywistość, to słowa mają moc. Zmieniają świat, wpływają na czytelników i klientów.”
Joanna Wrycza-Bekier „Magia słów”, Wyd. One Press
Ostatni w tym roku kalendarzowym wpis na blogu. Trzecia część Alfabetu Namingowca z pojęciami na litery B, G, I, P, U. Zwróć uwagą na pojęcie palindrom. Zaskoczysz się? Mam nadzieję.
Ktoś widział, ktoś słyszał, ktoś brał udział w badaniach nad koncepcjami nazewniczymi? Jeśli o mnie chodzi? TAK. I chętnie opowiem, jak ten proces wygląda.
Mając kilka koncepcji nazwy pojawia się dylemat, którą wybrać. To pytanie pojawia się najczęściej. Dojrzałe organizacje mają przed sobą jeszcze dodatkowy dylemat. Nazwę wybiera zespół kierując się swoim gustem, czyli własnym „widzi mi się”. A nazwa nie musi podobać się właścicielowi. Musi podobać się (musi zwrócić na siebie uwagę) jej docelowym odbiorcom!
Można szacować zachowanie rynku. A jeśli domysły będą fałszywe? Z pomocą nadciągają badania: ankietowe, terenowe, fokusowe, grupowe, indywidualne, telefoniczne, webowe itd. Techniki dowolne. Ważne aby dostarczyły pożytecznych informacji na temat skojarzeń treściowych i emocjonalnych, spontanicznych konotacji znaczeniowych i ukrytych znaczeń, łatwości rozpoznania i zapamiętania, łatwości wymówienia, czy również dopasowania nazwy marki do jej kategorii produktowej.
Patrząc na realia naszych rodzimych firm trafnie przypuszczam, iż na proces badawczy z reguły brak jest odpowiedniego budżetu. W takim wypadku proponuję przeprowadzić tzw. test korytarzowy. Wypytać się pracowników, rodziny, znajomych, zaufanych kontrahentów i klientów. Może i próba badawcza jest mniej liczna, w zamian dostarczy szczerej i głębszej refleksji. Lepsza taka wiedza, aniżeli tylko i wyłącznie własny osąd.
Uwielbiam nazwy będące grą słów, chwytliwym wyrażeniem, określeń z humorem, z jajem, z odważnym slangiem, ironią, wezwaniem do akcji. Proste i zawoalowane. Z podtekstem, z ukrytym przesłaniem, dwuznaczne. Nietuzinkowe. Z rozpoznawalną, z wyrafinowaną symboliką.
Takie na dłużej zostają w pamięci. Są milsze odbiorze. Wzbudzają sympatie. Po prostu, chętniej rozmawia się o nich.
Podoba albo nie podoba mi się. To kwestia gustu. Zgodzicie się , że poniższe przykłady stanowią ciekawą grę słów: Jasne że pełne [piwo], Local Heroes [moda], Czuły barbarzyńca [księgarnia], Za hajs matki baluj, Red is bad [moda], Nice to fit you [catering], By Insomnia [moda], Leniwa Baba [bar], Pompuj Bicki [suplementy], Krowarzywa Vegan Burger, Traficar [najem samochodów], Pobite Gary [bar], Crazy Nauka [blog], Źródełko [sklep monopolowy], Pociąg do…[kawiarnia], Szlachetna Paczka.
W ich przypadku odpowiedź na pytanie o wolną domenę .pl a nawet .com była raczej oczywista;)
Przecież to najprzyjemniejsza część pracy namingowca! Szperanie po źródłach w poszukiwaniu wiedzy, przykładów rynkowych, benchmarków. Eksploracja danej branży, kategorii rynkowej. Ocena konkurencji – nazewnictwa, komunikacji słownej. I wyciąganie z analizy najciekawszych spostrzeżeń, pojęć, fraz i nazw.
Dla przykładu, w poszukiwaniu nazwy marki modowej wypada dokonać przeglądu marek modowych. Gdzie? Choćby na stronach modowych platform sprzedażowych np. Showroom.pl, Mustache.pl, Domodi.pl, Net-A-Porter.com, AOS, Revolve Clothing albo wyjść albo wyjść szerzej i dotknąć platform uniwersalnych Alibaba.com, Amazon.com, platform off-owych Etsy.com, Outnet.com. Tam, filtrując po kategoriach widać jak na dłoni świat nazw marek tych dużych, tych małych i tych niszowych.
To nie koniec inspirowania się. W poszukiwaniu symboliki przydatne są: słownik wyrazów obcych, słownik symboli, słownik łaciński. Wypada zapoznać się z nazwami “ciał niebieskich” w układzie słonecznym, z nazwiskami uczonych, noblistów, wynalazców. Mitologia grecka, rzymska, egipska, babilońska, wierzenia ludów słowiańskich, germańskich… oczywiście że są przydatne. Nazwy imion angielskich, francuskich, włoskich, arabskich są ciekawą inspiracją. A co z homografami i homofonami tj. słowami angielskimi które są jak polskie? (tutaj jest ich lista link) Warto je znać. Przydają się często.
A jeśli nadal czujesz się w przysłowiowej kropce, polecam pozycję “Firmy” autorstwa Piotra Puldzian Płucienniczaka (tutaj ją znajdziesz). Potraktuj ją zarówno jako ubaw po pachy i jednocześnie jako ciekawą pozycję do poznawania inspirujących wyrażeń.
Wracając jeszcze do marek modowych. Polecam kilka historii powstawania nazw marek modowych: „Nazwa dla marki modowej. Inspiracje w cieniu gwiazd.”
Dzień dobry jestem Pan Palindrom, wyraz pisany identycznie, wprost i na wspak. Nie wierzysz w moje istnienie? Przekonaj się tymi przykładami: Sonos, Civic, Kayak, Omo, Elle, M&M, Abba, Level.
Wyrażenie greckie ‘palindrome’ oznacza nie mniej nie więcej jak ‘biec z powrotem’. Ta wciągająca gra słów może być dla danej marki ciekawym wyzwaniem. Kto nie chciałby posiadać pewnej dozy tajemnicy, zagadki, której rozwikłanie jest nagrodą dla uważnego fana marki? Niewielu ta sztuka udaje się, bo i też nie jest łatwo stworzyć ciekawy palindrom, neologizm, który nie będzie przekombinowany. Powyższe przykłady są udanymi rozwiązaniami. Można owszem wybrać rozwiązanie „zaawansowane”. Takiego czynu dokonano dla gamepada SIXAXIS w konsoli PlayStation 3. Niby słowny-dziwoląg. Co w zamian komunikuje? Logiczne określenie funkcji sześciu osi, punktów styku w tym urządzeniu. Taka właśnie jest nazwa palindrom.
Kwestie kontaktu z Urzędem Patentowym można rozpatrywać na dwa sposoby. Jako proces rejestracji określonej nazwy w formie słownego znaku towarowego lub słowno-graficznego znaku towarowego. Lub jako przeszukiwanie bazy w celu weryfikacji nazwy pod kątem ewentualnej kolizji z istniejącymi znakami towarowymi. To drugie określa się oceną zdolności rejestrowej. Lecz na etapie kreowania nazw jest obowiązkowym działaniem eliminacji koncepcji nazewniczych mogących wpływać na ewentualny konflikt. Wypada znać miejsca, w których takie działania można przeprowadzić, czyli:
„..Najważniejsze w pracy z marką jest zrozumienie tego, jaki sens stoi za nazwą. Co ona naprawdę oznacza. Imię to istota. To bardzo głęboka i starożytna myśl, sięgająca zarania ludzkości. Imię oznacza, że coś istnieje. Nie istnieje nic, co nie ma swojego imienia.”
Grzegorz Kosson „Brand Impulse” Wyd. Słowa i Myśli, 2017.
Zapraszam do drugiej części Alfabetu Namingowca. Tym razem dotykam pojęć na literę D, E, K, N, O.
„I cały ten proces namingowy jest tak naprawdę determinowany warunkiem wolnej domeny .pl”. W ten sposób podsumował proces twórczy właściciel firmy, z którym tworzyliśmy renaming flagowego produktu. Nie skłamał. Przytaknąłem, przyznając mu rację.
Ponad dwa lata temu opublikowałem w artykule „D jak domena” listę ciekawych domen funkcjonalnych (generycznych – gTLD). W tamtym czasie funkcjonowało ich 215. W międzyczasie doszły nowe jak .cloud, .moto, .salon, jetzt, .coach, moto, .vodka, .team, .tatar, .how, .mom, .pet, .promo. Łącznie jest ich ponad 315. Znak czasu? Z całą pewnością. A także nowe możliwości dla marek nie mających szans na wolną domenę .com lub domenę regionalną.
Brak wolnej domeny .pl nie może jednak przekreślać finalnego wyboru nazwy! „Domenowe” ograniczenie należy przekuć w nowe możliwości. W dobrej sytuacji są orzeczenia wyrażające czynność np. wspieram.to, lubimyczytac.pl, szyjemysukienki.pl, biegamy.pl lub forma deklaracji np. pogromcybrudu.pl, wyszorujemy.pl, pomagamy.pl.
W najlepszej sytuacji są nazwy sztuczne (abstrakcyjne, neologizmy). Proste dwusylabowe formy nazewnicze mają nikłe szanse na wolną domenę .com (nawet takie dziwactwa jak xyxo.com, yolo.com, kvak.com są zarezerwowane lub wystawione na sprzedaż). Dlatego warto poszukiwać dłuższych 3-4 sylabowców albo spolszczeń angielskich wyrażeń i viceversa (K zamiast C, Y zamiast J, jedno M zamiast MM, V zamiast W, Q na KW).
Hestia, Gaja, Vesta, Helios, Apollo, Atena, Hebe, Ikar, Diesel, Pandora, Tesla, Nike, Gillette, Sobieski, Pan Tadeusz, Kopernik, Gino Rossi – oto nazwy marek, oto metafory postaci historycznych i współczesnych. Znamy je. Niektóre z nich tak mocno zakorzeniły się w naszym życiu, że nie wnikamy w pochodzenie. A szkoda, bo za wieloma z nich, z reguły, kryje się wciągająca historia.
Eponim, z greki ‘epṓnymos’, oznacza osobę (z reguły boga lub herosa, zazwyczaj postać historyczną), od której imienia nazywano coś np. miasto, święto. Mówimy więc tu o „dawcy imienia, dawcy nazwy” i niekoniecznie wykorzystującego postać mitologiczną.
Eponim związany może być z osobą wynalazcy (Gillette, Tesla), konstruktora (Diesel, Kałasznikow, Ferrari, Patek), odkrywcy (Marco Polo, Newton), a nawet bohatera literackiego (Watson, Pan Tadeusz). Może w całości odnosić się do osoby lub jedynie nawiązywać do jej symboliki (Galileo, Pascal, Adidas, Kelwin, Achilla, Volta, itp.)
Tak na marginesie, czy Yeti jest zatem eponimem?
>>> Więcej na nazwach eponimicznych dowiesz się z artykułu „Nazwa od nazwiska” [kliknij]
A co to? A po co? A czemu to służy? Nie znasz klasy nicejskiej, pod którą podlega Twój biznes? Lepiej więc sprawdź, czy w jej obszarze funkcjonuje znak towarowy o tej samej lub podobnej nazwie. A jeśli okaże się, że Twoja nazwa firmy jest kolizyjna z już zarejestrowaną przez inny podmiot (tj. posiadającą ochronę patentową)? Czy masz awaryjny plan działania?
Klasa nicejska wchodzi w kanon pracy rzecznika patentowego. Jej znajomość, także ochrona prawna marki, dostarcza oręż w walce konkurencyjnej i gwarancję bezpiecznego prowadzenia biznesu. Rzecz jasna posługiwanie się klasami nicejskimi jest podstawowym działaniem namingowca. Przykładowo tworząc nazwy dla produktu softwarowego przeszukuje się bazy urzędu patentowego (UP RP, EUIPO, WIPO) w klasach 9, 35, 42, dla nazwa firmy budowlanej – 6, 19, 37, 42, a nazwa dla napojów typu energy drink – 32 i tak dalej.
>>> Warto poznać szerzej zagadnienia z obszarów prawnej ochrony marki „Rejestracja nazwy firmy w urzędzie patentowym. Czy warto wydać tego tysiaka?” [kliknij]
>>> Kilkanaście przykładów niecodziennych zgłoszeń rejestrowych „Rzecznik patentowy płakał jak rejestrował.” [kliknij]
Biznes wierzy w realia, nie w magię! Pomimo tego niezaprzeczalnego faktu, gros ludzi liczy na łut szczęścia w swoich decyzjach. To dlatego dobrze mają się niekonwencjonalne działania: gry losowe, horoskopy, talizmany, przepowiednie. Również i numerologia znajduje swoich zwolenników w sferze biznesowej.
Zaskoczony? “Tajemne siły” w służbie namingowca? Nie jest niczym obcym wykorzystywanie zasad w numerologii w tworzeniu nazw. Również i tak działa właśnie agencja namingowa. Z własnego doświadczenia przyznam się, że większość przedsiębiorców nie interesuje się numerologią. Są jednak i takie osoby, dla których priorytetem jest posiadanie korzystnej wibracji liczb w nazwie oraz dacie rozpoczęcia działalności.
A najbardziej pożądane nazwy to takie, których wibracja liczb wynosi 1, 3, 4, 8. Najmniej korzystna jest dziewiątka.
W numerologii każda litera posiada swój cyfrowy odpowiednik, na przykład jedynkę posiadają litery A, J, S, a ósemkę litery: H, Q, Z. Zsumowanie wszystkich liter w nazwie do jednej cyfry określa jej wibrację. Najważniejsze jest określenie czy wibracje są harmonijne i dobrane do profilu działalności firmy.
Wibracja cyfry 1 jest odpowiednia dla firm innowacyjnych, związanych z nowymi technologiami, tworzących niestandardowe i nowatorskie produkty. Odnosi się do przywództwa, autorytetu, indywidualności, inności, przedsiębiorczości.
Wibracja cyfry 3 sprzyja firmom z obszaru rozrywki, twórczości, sztuki, komunikacji.
Najbardziej pożądana jest cyfra 8, dlatego że oznacza bogactwo, prestiż, sukces, dobrobyt, dostatek. Wiąże się jednak również z aferami i oszustwami.
Bez względu na to, czy wierzysz-nie wierzysz w numerologię pamiętaj, że miarą sukcesu firmy jest zaangażowanie i umiejętności osób pracujących dla jej dobra.
Od tej formy nazywania czegoś zaczyna się… pomysł na biznes wędrujący od dawna po głowie, kreatywna burza mózgów w zespole, mapa myśl i skojarzeń wylewana na flipchart lub notowanych na kartce papieru. Ich materializacja wypływa w pierwszej kolejności z warstwy słów pospolitych, rodzajowych, tych słownikowych, opisujących tenże pomysł. Tak właśnie powstają nazwy opisowe. Można, wręcz wypada je lubić ponieważ są konkretne. Dosłownie opisują (oznaczają) firmę, produkt usługę tj. ofertę, korzyści, wyróżnienie, obietnicę. Pozwalają nowej marce wyjść do ludzi i przedstawić się w sposób zrozumiały. Tak za darmo. W ten oto sposób: Biopiekarnia, Złote Wyprzedaże, konferencja „I love marketing”, Polski Bus, Skarby Natury, SzyjemySukienki.pl, Lody jak dawniej, Pyszne.pl, Szlachetna Paczka, TripAdvisor, WeTransfer, Bitcoin, Travel Planet.
Oprócz wielu zalet opisowa nazwa firmy posiada swoje ograniczenia. Kluczową wadą jest tzw. brak zdolności odróżniającej powodujący praktycznie niemożliwość uzyskania ochrony patentowej na nazwę (słowny znak towarowy). Nie można się temu dziwić. Urząd Patentowy nie może nadać ochrony prawnej – a tym samym zakazać w powszechnym użyciu –potocznych form słownych jak na przykład: Polski Bus, Dobry Kantor, Apteka Dyżurna, Pożyczkomat, Tania Książka, Świat Bielizny, Strefa Urody, Sympatia. Chodzi tu o ochronę interesu publicznego.
Nazwy opisowe doskonale spełniają rolę docierania do docelowego nabywcy. Nie wymagają znaczących nakładów na budowanie rozpoznawalności marki. Same komunikują swoją kluczową kompetencję. Jednakże obawa o niską ochronę prawną każe się mocno zastanowić nad ostatecznym kształtem takiej nazwy.
>>> Wszystko to co ciekawe o nazwach opisowych poznasz w artykule „Czy nazwa opisowa ma więcej zalet czy wad?” [kliknij]
1. Są nazwy dobre, nijakie i głupie.
2. Kreatywność w tworzeniu nazw ograniczają przepisy w procedurze udzieleniu prawa ochronnego.
3. Linki do wyszukiwarek baz urzędów patentowych.
Wbrew pozorom nie jest sztuką wymyślić dobrą, chwytliwą nazwę. Owszem jest to proces nieobliczalny; w jednych przypadkach stworzenie serii ciekawych nazw staje się istną zabawą intelektualną, a w innych wymyślenie czegokolwiek sensowego idzie jak po grudzie.
Może być zaskoczeniem fakt, że wybranie szczęśliwej piątki propozycji nazewniczych i ich prezentacja przed zleceniodawcą nie stanowi największego szczęścia (zadowolenia, ulgi, poczucia zwycięstwa). O nie! Jeszcze większe zadowolenie sprawia pozytywna weryfikacja koncepcji nazewniczych we właściwym urzędzie patentowym. Wpisanie w wyszukiwarce proponowanej nazwy, a następnie wyświetlenie się komunikatu informującego o tym, że ta nazwa jest bezkonfliktowa w danej klasie nicejskiej jest sukcesem. Osobistym sukcesem! I tym większym jeśli, na dodatek, sprawdzenie w rejestrze domen wolnej domeny .com wykaże wynik pozytywny. Yupi! Mamy unikalną, wyjątkową nazwę! …. chciałoby się krzyknąć ze szczęścia.
Lecz niestety, aby dojść do takiej sytuacji należy przebyć długą drogę kreatywnego myślenia, często opartego na tworzeniu nazw sztucznych (neologizmów) lub skojarzeniowych (sugestywnych). Słowa proste, pospolite dostarczają nazwie marki lepszą rozpoznawalność, lecz o wolnej domenie .pl (i również.com) możemy zapomnieć, nie mówiąc już o zarejestrowanych tego typu nazwach w urzędzie patentowym.
Dlatego tworząc ciekawe nazwy kreuje się wszelkiej maści różne-słowne-cudawianki, mądre, sensowne, a także nijakie, wręcz głupie, pozbawione znaczenia. Tych ostatnich nie warto „zakopywać”. Wśród nich można wygrzebać się coś co po przekształceniu stanie się słownym arcydziełem.
Między innymi z wyżej wspomnianych powodów w poszukiwaniu unikalności, a także w celu zwiększenia szansy uzyskania ochrony prawnej (na znak towarowy we właściwym urzędzie patentowym) tworzy się słowne cuda lub słowne dziwolągi. Można się domyślić, że niejeden rzecznik patentowy płakał jak rejestrował dziwną nazwę … a może się uśmiechał? Wszak to jego praca, dążyć aby nazwa marki jego zleceniodawcy uzyskała ochronę prawną.
Niedawno trafiłem na ciekawy fanpage o tytule Rzecznik patentowy płakał jak rejestrował. Są tu nie tylko autentycznie zarejestrowane przez Urząd Patentowy znaki towarowe (chronią nazwę firmy), ale także wzory przemysłowe (chronią wygląd np. mebli), czy patenty na wynalazki (np. płyta do zaganiania warchlaków). Mnie osobiście zainteresowała zawartość przykładów nazw i sloganów, którym udzielono prawo ochronne lub nadano odmowę. Podam kilka przykładów pokazujących kreatywność w tworzeniu nazw oraz określeń produktów i usług.
Pan Krokodyl – nazwa gabinetu stomatologiczno-protetycznego w Warszawie dla dzieci i dorosłych.
A może nie nad morze – przeznaczony do oznaczania usług reklamy, organizowania podróży, informacji o imprezach rozrywkowych, informacji o rekreacji, organizowania i prowadzenia koncertów. Właścicielem znaku towarowego (R. 216476) jest Samorządowa Agencja Promocji i Kultury w Szczecinku.
Najlepszy przyjaciel Twojego hamburgera – przeznaczony do oznaczania produktów: sosy i keczup. Właścicielem znaku towarowego jest Heinz Polska.
Pierogi Solejukowej – przeznaczony do oznaczania pierogów i pierożków ravioli. Dla mniej wtajemniczonych, Kazimiera Sojejukowa jest bohaterką serialu Ranczo. Jej popisowym daniem stały się właśnie pierogi. Powyższy znak towarowy należy do „Studio A”, producenta serialu Ranczo.
Studenckie – można się domyślić, że nazwa przeznaczona była do oznaczania towarów takich jak: wina, napoje alkoholowe. Była, ponieważ nastąpiło wygaśnięcie prawa ochronnego.
Abracadabra – podobnie jak w przypadku znaku towarowego „Studenckie”, nazwa Abracadabra przeznaczona była do oznaczania produktów alkoholowych: wina, wódki, brandy. Tutaj również nastąpiło wygaśnięcie prawa ochronnego.
Zaufanie, które procentuje. Kolejny przykład kreatywnego oznaczania produktów typu: wina, wina musujące, wódki, likiery, brandy, drinki, napoje alkoholowe. (Prawo ochronne wygasło).
Nazwa Piekielnie Czysta mówi sama za siebie i odnosi się do wódki (Toruńskie Winnice Win VIN POL). Natomiast znak towarowy Antystres (R.112288) może wzbudzić zdumienie, ponieważ dotyczył wina. Jego właścicielem również była spółka VIN POL, która jak widać kreatywnie podchodzi do nazewnictwa swoich produktów. Jednakże nazwa jej autorstwa Zalej Robaka zawierała powszechne wyrażenie, dlatego Urząd Patentowy odmówił udzielenia prawa ochronnego.
Odmowa dotyczyła również dwóch nazw pospolitych: Mąż Na Zlecenia oraz Żona Na Zlecenie. Nie przeszkadzało to zgłaszającemu na prowadzenie działalności usługowej, które przedstawione są pod tymi domenami maznazlecenie.pl, zonanazlecenie.pl.
Ciekawym przypadkiem jest slogan Ruch nie musi skrzypieć. Prawo ochronne uzyskała firma Olimp Laboratories. Slogan używany jest w komunikacji leku na stawy OLIMP Flexagen.
Kto zgadnie co kryje się na określeniem Zając Mroku? Podpowiem, właścicielem znaku jest operator telefoniczny Play. Zając Mroku – uosobienie ducha marki Play – był bohaterem kilku kampanii reklamowych.
Skoro właścicielem tego znaku towarowego (R.267666) jest Radosław Liszewski, frontman zespołu Weekend, można domyślić się że chodzi o znak „Ja uwielbiam ją ona tu jest i tańczy dla mnie”.
Więcej takich słownych „smaczków” znajdziecie na tym fanpage Rzecznik patentowy płakał jak rejestrował.
Dlaczego tak się dzieje, że w jednych przypadkach urząd patentowy udziela ochrony prawnej na znak towarowy a w innych nie? O komentarz poprosiłem właściciela fanpage Rzecznik patentowy płakał gdy rejestrował, który – co nie powinno być zaskoczeniem – sam jest rzecznikiem patentowym. Mikołaj Lech, rzecznik patentowy w Kancelarii Patentowej Lech tak wyjaśnia powody udzielenia ochrony prawnej lub jej odmowy.
W przypadku publikowanych przeze mnie znaków, to wytłumaczenia są właściwie trzy:
1. Zgłaszający nie korzystał z pomocy rzecznika patentowego i popełnił błędy proceduralne. Przykładowo nie zapłacił wymaganej opłaty urzędowej w terminie, źle zredagował dokumenty zgłoszeniowe czy nie odpowiedział na wezwanie samego Urzędu. Wiele osób jest przekonanych, że po dokonaniu zgłoszenia ma już ochronę. Tymczasem to dopiero początek licznych formalności.
2. Urząd Patentowy znalazł znaki podobne do tego zgłoszonego i odmówił rejestracji. Tak było do 15 kwietnia 2016 r. Obecnie procedura się zmieniła. To właściciel wcześniejszego podobnego znaku towarowego musi się sprzeciwić rejestracji. Jeżeli tego nie zrobi w terminie, nawet identyczny znak towarowy konkurenta otrzyma ochronę.
3. Zgłoszone oznaczenie nie kwalifikuje się w ogóle do ochrony. Nie rejestruje się przykładowo znaków opisowych (np. pachnący chleb na chleb), znaków które zawierają symbole narodowe jak flaga, godło oraz znaków naruszających dobre obyczaje (ogólnie wulgaryzmy czy symbol Polski walczącej). Aby slogan reklamowy mógł być zarejestrowany jako znak towarowy musi być bardzo fantazyjny. Tymczasem często jednoznacznie wskazuje do oznaczania czego służy.
Kreatywność w tworzeniu nazw jest nieograniczona. Można je tworzyć na setki sposobów. O jednym jednak należy pamiętać. Zanim wybierze się właściwą nazwę należy sprawdzić w bazie urzędu patentowego czy nie następuje kolizja z identycznymi lub podobnymi znakami towarowymi, już posiadającymi prawo ochronne. Jeśli tak, nie warto wchodzić w spór i narażać się na straty. Są jednak tacy przedsiębiorcy, którzy mają swoje własne zdanie na ten temat (Ach, my uparci Polacy).
Kilka artykułów na ten temat napisał na swoim blogu Mikołaj Lech. Szczególnie polecam jego dwa wpisy:
„Analiza prawna marki. Co tak naprawdę daje?” – co daje takie badanie można posłuchać w tym nagraniu:
oraz „Sprawdziłeś dostępność nazwy firmy. Co dalej?”, w którym Mikołaj w sposób wymowny opisuje konsekwencje niczym nieuzasadnionego uporu.
Na koniec obiecana lista linków do wyszukiwarek baz urzędów patentowych:
1. Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej w Warszawie. Tutaj uzyskuje się ochronę znaku towarowego na całą Polskę.
2. EUIPO Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej w Alicante. Tutaj uzyskuje się ochronę na kraje Unii Europejskiej.
3. WIPO Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, biuro w Genewie. Za pośrednictwem tej organizacji uzyskuje się ochronę prawną na wybrany kraj lub wybrane kraje (tzn. rozszerza się istniejącą ochronę prawną o inne, wybrane kraje prawie z całego świata).
Chwytliwa, skuteczna, kozacka nazwa,… a to dopiero początek wspaniałej przygody budowania silnej marki. Warto posiadać ciekawą, ponadczasową nazwę, taką która dożyje matuzalemowego wieku.
